Evcil Hayvan & Bakımı

Yaşlı köpeğiniz geceleri huzursuzsa, tanıdığı yerlerde kayboluyorsa veya tuvalet alışkanlıklarını unutuyorsa, bu “köpek Alzheimer’ı” olarak da bilinen Bilişsel Disfonksiyon Sendromu’nun bir belirtisi olabilir. Zeka oyunları, düzenli rutinler ve veterinerinizin önereceği takviyelerle yaşam kalitesini artırabilirsiniz.

Her hayvanın sevilmekten hoşlandığı ve hoşlanmadığı yerler vardır. Kediler genellikle yanaklarının altını, çenelerinin altını ve kulaklarının arkasını severken, karın bölgesinden pek hoşlanmazlar. Köpekler genellikle göğüslerini ve omuzlarını severken, başlarının üstüne dokunulmasından rahatsız olabilirler. Hayvanınızın vücut dilini okuyarak onun kişisel “okşanma haritasını” keşfedin.

Yürüyüşlerde hala enerjisi bitmeyen yüksek enerjili bir köpeğiniz varsa, ona kendi ağırlığının ‘unu geçmeyecek şekilde (içi su şişeleri veya mama ile dolu) bir köpek sırt çantası takın. Bir “görevi” (yük taşıma) olması, onu hem fiziksel hem de zihinsel olarak daha fazla yoracaktır.

Kediler karton kutuları sever çünkü kapalı alanlar onlara yırtıcılardan saklanabilecekleri, avlarını gözetleyebilecekleri ve vücut ısılarını koruyabilecekleri güvenli bir sığınak hissi verir. Stresli veya yeni bir ortama girdiklerinde bir kutu, onların başa çıkma mekanizması olabilir.

Köpeğiniz size oyuncağını, bir çorabı veya bir dal parçasını getirdiğinde, bu sadece “oyun oynamak istiyorum” demek değildir. Bu aynı zamanda bir güven ve saygı işaretidir. Kendi değerli eşyasını lideri olarak gördüğü size emanet etmektedir. Bu davranışı takdirle karşılayın.

Kediniz pencereden başka bir kedi görüp ona ulaşamadığında, birikmiş olan hayal kırıklığını ve agresyonunu en yakınındaki hedefe (size veya evdeki başka bir hayvana) yöneltebilir. Bu, “yönlendirilmiş agresyon”dur. Bu durumu önlemek için, kedinizin dışarıdaki uyaranları görmesini engellemek en iyi çözümdür.

Bazı köpekler, sahiplerini ev içinde gölge gibi takip eder (ayrılık kaygısı belirtisi olabilir). Bu davranışı azaltmak için, köpeğiniz sakince kendi yatağında yatarken onu ödüllendirin. Farklı odalara giderken ona “bekle” komutu verin ve kısa süre sonra geri dönüp sakin davranışını ödüllendirin.

Tıpkı insanlar gibi, evcil hayvanlar da polenlere ve diğer çevresel faktörlere karşı mevsimsel alerjiler yaşayabilir. Belirtiler genellikle kaşıntılı cilt, patileri yalama, kulak enfeksiyonları ve göz akıntısıdır. Eğer bu belirtiler her yıl aynı mevsimde ortaya çıkıyorsa, veterinerinizle alerji yönetimi seçeneklerini konuşun.

Kedi sahipleri için en temel kural “N+1 Kuralı”dır. Evdeki kedi sayısının (N) her zaman bir fazlası kadar kum kabı olmalıdır. Örneğin, iki kediniz varsa, ideal olarak üç adet kum kabınız olmalıdır. Bu, rekabeti azaltır ve tuvalet sorunlarını önler.

Kedilerin bıyıkları son derece hassas algılayıcılardır. Eğer mama veya su kabı çok dar ve derinse, bıyıkları kabın kenarlarına çarparak “bıyık stresi” yaratabilir. Bu, kedinin yemek veya su içmekten kaçınmasına neden olabilir. Geniş ve sığ kaplar kullanarak bu sorunu çözebilirsiniz.

Çoklu hayvan olan bir evde bir hayvan öldüğünde, hayatta kalan hayvan da yas tutabilir. İştahsızlık, halsizlik, sürekli arkadaşını arama gibi belirtiler gösterebilir. Bu dönemde ona ekstra ilgi, oyun ve rutinini koruyarak destek olun. Yas süreci, tıpkı insanlardaki gibi zaman alır.

Her hayvanın farklı bir “kişisel alan” ihtiyacı vardır. Köpeğiniz veya kediniz, siz ona yaklaşırken geri çekiliyor, kafasını çeviriyor veya geriliyorsa, onun sınırlarına saygı gösterin. Onu sevmeye zorlamak yerine, size gelmesini bekleyin. Bu, aranızdaki güveni artırır.

“Yat” komutundan farklı olarak “yerleş” komutu, köpeğinize sadece yatmasını değil, sakinleşip rahatlamasını öğretir. Köpeğiniz kendi kendine sakince yattığında, sakince “yerleş” deyin ve yanına bir ödül bırakın. Bu, sakinliğin kendisinin bir komut ve ödüllendirilen bir davranış olduğunu öğretir.

Evcil hayvanlarınızın burun izleriyle dolu camları temizlemek için, bir sprey şişesine eşit miktarda beyaz sirke ve su koyun. Bu karışım hem etkili bir temizleyici hem de hayvanlarınız için tamamen güvenlidir.

Bir bölgedeki başıboş kedileri kısırlaştırmak yerine oradan uzaklaştırmak, “vakum etkisi” yaratır. Boşalan bölge, kaynaklar (yiyecek, barınak) zengin olduğu için kısa sürede yeni, kısırlaşmamış kediler tarafından doldurulur. En etkili ve insancıl çözüm, “yakala-kısırlaştır-yerine bırak” (TNR) yöntemidir.

Köpeğinizin tırnaklarını keserken, beyaz tırnakların içindeki pembe renkli canlı dokuyu (quick) görmek kolaydır. Ancak siyah tırnaklarda bu imkansızdır. Siyah tırnakları keserken, her seferinde sadece çok küçük bir parça kesin. Kestiğiniz yüzeyin ortasında siyah bir nokta gördüğünüzde, canlı dokuya yaklaştınız demektir ve durmalısınız.

Yaşlı köpeğiniz komutlarınıza tepki vermiyor, daha derin uyuyor veya arkasından yaklaştığınızda kolayca irkiliyorsa, bu işitme kaybının bir belirtisi olabilir. Sesli komutların yanı sıra el işaretleri kullanmaya başlamak, onunla iletişiminizi sürdürmenize yardımcı olur.

Eğer evcil hayvanınızın zambak, lale, nergis gibi zehirli bir bitki yediğinden şüpheleniyorsanız, derhal veterinerinizi arayın. Onlara ne zaman, ne kadar ve hangi bitkiyi yediğini söyleyin. Veterineriniz sizi yönlendirecektir. Hayvanı asla kendi kendinize kusturmaya çalışmayın.

Papağan gibi zeki kuşlara renkleri öğretebilirsiniz. Farklı renklerdeki halkaları veya boncukları kullanarak, “kırmızıyı getir” gibi komutlarla, doğru renkteki nesneyi size getirdiğinde onu ödüllendirin.

Köpeğiniz paniklediğinde veya aşırı heyecanlandığında, yere onun yanına oturun ve onu cezalandırmadan veya sıkmadan, sadece sakin ve sabit bir şekilde tutun. Vücudunuzun sakin enerjisi ve sabit temas, onun sinir sisteminin yavaşlamasına ve sakinleşmesine yardımcı olabilir.

Kedinizin gözünün iç köşesinden çıkan beyaz veya şeffaf zarımsı tabaka, onun “üçüncü göz kapağı”dır (nictitating membrane). Normalde görünmez. Eğer bu kapak sürekli görünür haldeyse, bu bir göz rahatsızlığı, yaralanma veya genel bir hastalık belirtisi olabilir ve veteriner kontrolü gerektirir.

Sıcak havalarda asfalt, köpeğinizin patilerini ciddi şekilde yakabilir. “5 saniye kuralını” uygulayın: Elinizin tersini asfalta 5 saniye boyunca rahatça tutamıyorsanız, orası köpeğinizin yürümesi için çok sıcaktır. Yürüyüşleri sabah erken veya akşam geç saatlere planlayın ya da çim alanları tercih edin.

Kong oyuncağını daha ilginç hale getirmek için katmanlı dolgular hazırlayın. En alta biraz fıstık ezmesi, üzerine yoğurt, onun üzerine muz püresi, en üste de birkaç tane mama tanesi koyup dondurun. Farklı katmanlar, oyuncağın daha uzun süre dayanmasını ve daha çekici olmasını sağlar.

Bir miktar hindistancevizi yağını, bir tutam zerdeçal (anti-enflamatuar) ve bir tutam maydanoz (nefes tazeleyici) ile karıştırarak basit bir diş macunu yapabilirsiniz. Hindistancevizi yağı doğal antibakteriyel özelliklere sahiptir. Bu macunu bir parmak fırçası ile kullanın.

Kediniz oyun sırasında ellerinize veya ayaklarınıza saldırıyorsa, bu “oyun agresyonu”dur. Asla ellerinizi oyuncak olarak kullanmayın. Bunun yerine, enerjisini sizden uzakta tutacak olta oyuncakları veya lazer pointer gibi interaktif oyuncaklar kullanın. Saldırdığı anda oyunu hemen kesin.

Bahçenizde kimyasal gübreler yerine, kompost, solucan gübresi veya balık emülsiyonu gibi organik ve evcil hayvanlar için güvenli olan gübreleri tercih edin. Kemik unu gibi bazı organik gübreler bile köpekler için çekici olabilir ve fazla yenildiğinde sorun yaratabilir.

Köpeğinizin davranışlarını daha iyi anlamak için, ırkının ne amaçla (çobanlık, avcılık, bekçilik) yetiştirildiğini araştırın. Bir Border Collie’nin sürekli bir şeyleri “gütmeye” çalışması veya bir Beagle’ın burnunu yerden kaldırmaması, onun içgüdüsel mirasının bir parçasıdır. Bu, onun ihtiyaçlarını daha iyi karşılamanıza yardımcı olur.

Kediniz kum kabının dışına tuvalet yapıyorsa, bir “kum kabı kafeteryası” kurun. Yan yana, farklı türde kumlar (ince taneli, kalın taneli, parfümsüz, pelet) ve farklı türde kaplar (kapalı, açık, büyük, küçük) koyarak hangisini tercih ettiğini gözlemleyin.

Köpeğinizin arabada sakin kalması için, arabayı sadece veterinere veya sevmediği yerlere gitmek için kullanmayın. Onu arabaya bindirip hiç çalıştırmadan içinde ödüllendirin. Sonra kısa mesafelerde, sevdiği bir parka götürün. Bu, arabanın her zaman “kötü bir yere” gitmek anlamına gelmediğini öğretir.

Kedinizle aranızda bir bağ kurmak ve ona “senin yanında güvendeyim” mesajı vermek için, o size baktığında gözlerinizi yavaşça kırpıp tekrar açın. Kediler dünyasında bu, bir güven ve rahatlama işaretidir. Eğer o da size karşılık olarak yavaşça göz kırparsa, size güvendiğini göstermiş olur.

Köpeğiniz aniden, boğuluyormuş gibi sesler çıkararak hızla içeri doğru nefes alıyorsa, bu genellikle zararsız bir durum olan “ters hapşırma”dır. Genellikle boğazdaki bir tahrişten kaynaklanır. Sakin kalarak boğazını okşamak veya burnuna hafifçe üflemek, spazmın geçmesine yardımcı olabilir. (Sık tekrarlarsa veterinere danışın.)

Kedinizin mamasını her gün aynı kaba koymak yerine, “besin zenginleştirme” uygulayın. Mamasını zeka oyuncaklarının içine, bir “snuffle mat”e veya evin farklı yerlerine saklayarak onun avlanma ve arama içgüdülerini kullanmasını sağlayın. Bu, can sıkıntısını ve buna bağlı davranış sorunlarını önler.

Evcil hayvanınızın kilosunun ideal olup olmadığını anlamak için kaburgalarını kontrol edin. Elinizi vücudunun yan tarafında gezdirdiğinizde, hafif bir yağ tabakasının altından kaburgalarını (kendi elinizin üstündeki kemikler gibi) hissetmelisiniz. Eğer hiç hissedemiyorsanız kilolu, çok belirginse zayıf olabilir.

Köpeğinize sadece komutla değil, kendi kendine de sakinleşmeyi öğretin. Sakin bir anında yanına oturun. Derin bir nefes aldığında, gözlerini kapattığında veya kasları gevşediğinde, sakin bir sesle “iyi” deyip önüne sakince bir ödül bırakın. Bu, “sakin” durumun kendisinin ödüllendirildiğini öğretir.

Evdeki “kedi otobanınızın” parçalarını (raflar, dolap üstleri) birbirine bağlamak için basit kedi köprüleri inşa edin. İki raf arasına, sağlam bir ahşap kalas veya yanlarına korkuluk yapılmış halatlı bir köprü monte ederek kesintisiz bir geçiş yolu sağlayın.

Bu oyun, köpeğinizin dürtü kontrolünü geliştirir. Elinize bir avuç mama alın ve yumruğunuzu sıkın. Köpeğiniz elinizi patilediğinde, ısırdığında veya havladığında açmayın. Sadece geri çekilip size baktığı veya sakinleştiği anda “evet” deyin ve avucunuzu açarak mamayı verin.

Her hayvanın strese dayanma kapasitesi farklıdır. Köpeğinizin veya kedinizin hangi durumlarda (yabancılar, yüksek sesler, diğer hayvanlar) hafif stres belirtileri göstermeye başladığını gözlemleyin. Onun “stres eşiğini” aşmamak, davranış sorunlarının ortaya çıkmasını önlemenin anahtarıdır.

Fısıldama, bir agresyon belirtisinden çok, bir “geri çekil, korkuyorum ve kendimi savunurum” uyarısıdır. Fısıldayan bir kediye asla yaklaşmayın veya onu cezalandırmayın. Bu, onun son uyarısıdır ve bir sonraki adımı saldırı olabilir. Ona alan tanıyın ve geri çekilin.

Köpeğinizin aniden aşırı tepki vermesinin nedeni genellikle “tetikleyici birikimi”dir. Gün içinde yaşadığı küçük stresler (postacının gelmesi, başka bir köpeğin havlaması, gök gürültüsü) birikir ve son damla bardağı taşırır. Köpeğinizin stres sinyallerini (esneme, dudak yalama) fark ettiğinizde, onu o ortamdan uzaklaştırarak ve sakin bir aktiviteye yönlendirerek bu birikimi önleyebilirsiniz.

Kedinizin avcılık içgüdüsünü tam olarak tatmin etmek için oyun seanslarınızı “Avla, Yakala, Öldür, Ye” döngüsüne göre tasarlayın. Önce olta oyuncağı ile onu koşturun (Avla), oyuncağı yakalamasına izin verin (Yakala), bir süre onunla boğuşmasına müsaade edin (Öldür), ve oyunun hemen ardından ona bir öğün veya lezzetli bir ödül verin (Ye). Bu,…

Evcil hayvanınızın bağırsak sağlığını ve bağışıklık sistemini desteklemek için, mamasına küçük bir miktar sade, şekersiz kefir ekleyin. Kefir, sindirim sistemine faydalı olan zengin bir probiyotik kaynağıdır. (Her zaman çok az miktarda başlayın ve laktoz intoleransı belirtileri için gözlemleyin. Veterinerinize danışın.)

Köpekler içgüdüsel olarak kendilerini güvende hissedecekleri kapalı alanları sever. Onun kulübesini veya yatağını, üzerine bir örtü sererek, bir masanın altına koyarak veya odanın sakin bir köşesine yerleştirerek bir “kovuk” haline getirin. Bu onun sığınağı olmalı ve orada rahatsız edilmemelidir.

Kulağında sık sık maya enfeksiyonu olan köpekler için, yüzme veya banyo sonrası kulaklarını iyice kurutmak çok önemlidir. Ayrıca, veterinerinizin önereceği, kurutucu ve asidik pH’lı bir kulak temizleme solüsyonunu düzenli olarak kullanarak mayanın üremesi için elverişsiz bir ortam yaratabilirsiniz.

Hafif ishal veya kusma sonrası dehidrasyon riski olan evcil hayvanlar için (mutlaka veteriner onayı ile), acil durumlarda basit bir elektrolit solüsyonu hazırlayabilirsiniz. 1 litre suya, 1 yemek kaşığı şeker ve 1 çay kaşığı tuz ekleyip tamamen eritin. Bu suyu küçük porsiyonlarda sunarak kaybettiği sıvı ve mineralleri geri kazanmasına yardımcı olabilirsiniz.

Kedinizin yaşam alanını üç boyutlu hale getirmek için, duvarlara farklı yüksekliklerde monte edilmiş raflar, kedi hamakları ve tırmanma direklerinden oluşan bir “otoban” yaratın. Bu sistem, kedinizin doğal tırmanma ve yüksekte olma içgüdüsünü tatmin eder, köpeğinizden veya küçük çocuklardan kaçabileceği güvenli bir alan sağlar ve evdeki zemin alanını işgal etmeden yaşam…

Köpeğinize karmaşık davranışları komutsuz öğretmen için “şekillendirme” tekniğini kullanın. İstenen davranışın en küçük adımını (örneğin bir kutuya sadece bakmasını) “klik” sesi ve ödülle işaretleyin. Ardından beklentinizi yavaşça artırın (kutuya yaklaşması, dokunması, içine bir patisini koyması vb.). Bu, köpeğinizin kendi kendine düşünmesini ve problem çözmesini teşvik eden, son derece güçlü bir…

Tırnak kesimini bir mücadele olmaktan çıkarın. Köpeğinizin patisini elinize alın. Eğer patisini çekmiyorsa, tırnak makasını patisine yaklaştırın. Hala çekmiyorsa, makası tırnağına dokundurun. Herhangi bir aşamada patisini çekerse, bir önceki adıma geri dönün. Sadece patisini çekmediğinde ve “izin verdiğinde” tırnağı kesin. Bu, ona kontrolün kendisinde olduğunu hissettirir ve güven oluşturur.

Evcil hayvanınızın sağlığını proaktif olarak takip etmek için bir günlük tutun. Yediği mama miktarını, tuvalet alışkanlıklarını, enerji seviyesini, kilosunu ve fark ettiğiniz herhangi bir anormal davranışı her gün not alın. Bu günlük, veteriner ziyaretlerinde çok değerli bir referans olacak ve yavaş gelişen sorunları erken fark etmenizi sağlayacaktır.

Kedilerin yaklaşık ‘u kedi nanesine (catnip) genetik olarak tepki vermez. Eğer sizin kediniz de onlardan biriyse, “silver vine” (gümüş asma) veya “valerian root” (kedi otu kökü) içeren oyuncakları deneyin. Bu bitkiler, farklı kimyasal bileşikler içerir ve genellikle kedi nanesine tepki vermeyen kedilerde bile coşkulu bir tepki yaratır.

Evcil hayvanınızın çevresel etkisini azaltmak için, mamalarını yerel üreticilerden veya büyük, geri dönüştürülebilir ambalajlarda satın alın. Oyuncakları atmak yerine tamir edin veya kendiniz yapın. Kedi kumu olarak biyolojik olarak parçalanabilen (çam peleti, mısır gibi) alternatifleri tercih edin.